Adaptogeny to naturalne substancje roślinne, które wspomagają organizm w adaptacji do stresu i przywracają równowagę. Termin ten został wprowadzony w latach 40. XX wieku przez radzieckiego naukowca Nikołaja Lazarewa, a badania nad adaptogenami kontynuowali jego uczniowie, m.in. dr Israel Brekhman. Adaptogeny zyskały popularność jako naturalne środki wspomagające odporność na stres, poprawiające wytrzymałość oraz wspomagające zdrowie psychiczne i fizyczne. W tym artykule przyjrzymy się, jak działają adaptogeny oraz jakie zioła do nich należą.
Zobacz: https://spiraladuszy.com/ziola-na-problemy-skorne-tradzik-egzema-luszczyca/
Jak działają adaptogeny?
Adaptogeny działają na poziomie komórkowym, wspomagając organizm w przystosowaniu się do stresujących warunków. Mechanizmy działania adaptogenów obejmują:
- Regulacja osi HPA (hypothalamic-pituitary-adrenal axis): Adaptogeny wpływają na oś podwzgórze-przysadka-nadnercza, która jest kluczowa w reakcji organizmu na stres. Pomagają w normalizacji poziomu kortyzolu – hormonu stresu, co przeciwdziała nadmiernemu obciążeniu nadnerczy.
- Antyoksydacyjne działanie: Adaptogeny mają silne właściwości przeciwutleniające, co pomaga w neutralizowaniu wolnych rodników i zmniejsza stres oksydacyjny, chroniąc komórki przed uszkodzeniami.
- Wspomaganie układu odpornościowego: Adaptogeny wzmacniają układ odpornościowy, co zwiększa odporność organizmu na infekcje i choroby.
- Poprawa energii i wytrzymałości: Adaptogeny wpływają na metabolizm energetyczny, co może zwiększać poziom energii i wytrzymałość fizyczną oraz umysłową.
- Równoważenie neuroprzekaźników: Adaptogeny mogą wpływać na poziomy neuroprzekaźników, takich jak serotonina i dopamina, co pomaga w poprawie nastroju i zmniejszeniu objawów depresji i lęku.
Przeczytaj: https://spiraladuszy.com/ziola-wspomagajace-odpornosc/
Najważniejsze zioła adaptogenne
1. Ashwagandha (Withania somnifera)
Ashwagandha, znana również jako żeń-szeń indyjski, jest jednym z najbardziej znanych adaptogenów. Ma właściwości uspokajające, redukuje poziom kortyzolu i wspomaga zdrowie psychiczne.
Zastosowanie:
- Proszek: Dodawany do napojów, koktajli lub potraw.
- Kapsułki: Z ekstraktem z ashwagandhy jako suplement diety.
Zobacz też: https://spiraladuszy.com/historia-ziololecznictwa-od-starozytnosci-do-wspolczesnosci/
2. Rhodiola rosea (Różeniec górski)
Rhodiola rosea jest stosowana od wieków w tradycyjnej medycynie europejskiej i azjatyckiej. Pomaga w redukcji zmęczenia, poprawia koncentrację i wytrzymałość fizyczną.
Zastosowanie:
- Ekstrakt: W postaci kapsułek lub tabletek.
- Napar: Z suszonych korzeni rhodioli.
3. Eleuthero (Eleutherococcus senticosus)
Znana również jako żeń-szeń syberyjski, eleuthero wspomaga wytrzymałość fizyczną i psychiczną, poprawia koncentrację i wzmacnia układ odpornościowy.
Zastosowanie:
- Napar: Z suszonych korzeni eleuthero.
- Kapsułki: Z ekstraktem z eleuthero jako suplement diety.
4. Schisandra (Schisandra chinensis)
Schisandra, znana jako cytryniec chiński, jest stosowana w tradycyjnej medycynie chińskiej. Wzmacnia układ odpornościowy, poprawia funkcje wątroby i zwiększa wytrzymałość fizyczną.
Zastosowanie:
- Jagody: Spożywane na surowo lub suszone.
- Napar: Z jagód schisandry.
- Ekstrakt: W postaci kapsułek.
5. Tulsi (Ocimum sanctum)
Tulsi, znana jako święta bazylia, ma właściwości przeciwzapalne, antyoksydacyjne i adaptogenne. Wspomaga układ odpornościowy, redukuje stres i poprawia nastrój.
Zastosowanie:
- Napar: Z liści tulsi.
- Kapsułki: Z ekstraktem z tulsi jako suplement diety.
6. Maca (Lepidium meyenii)
Maca, roślina pochodząca z Andów, jest adaptogenem wspomagającym równowagę hormonalną, poprawę energii i wytrzymałości.
Zastosowanie:
- Proszek: Dodawany do napojów, koktajli lub potraw.
- Kapsułki: Z ekstraktem z macy jako suplement diety.
7. Astragalus (Astragalus membranaceus)
Astragalus jest stosowany w medycynie chińskiej do wzmacniania układu odpornościowego i poprawy energii. Ma właściwości przeciwzapalne i adaptogenne.
Zastosowanie:
- Napar: Z korzenia astragalusa.
- Kapsułki: Z ekstraktem z astragalusa jako suplement diety.
8. Bacopa (Bacopa monnieri)
Bacopa, znana również jako brahmi, jest stosowana w Ajurwedzie do poprawy funkcji mózgu, redukcji stresu i wspomagania pamięci.
Zastosowanie:
- Napar: Z liści bacopy.
- Kapsułki: Z ekstraktem z bacopy jako suplement diety.
Podsumowanie
Adaptogeny to potężne narzędzia w naturalnej medycynie, które wspomagają organizm w przystosowaniu się do stresu i przywracaniu równowagi. Zioła takie jak ashwagandha, rhodiola, eleuthero, schisandra, tulsi, maca, astragalus i bacopa oferują szerokie spektrum korzyści zdrowotnych, od poprawy funkcji mózgu i wytrzymałości fizycznej, po wzmocnienie układu odpornościowego i redukcję stresu.
Wprowadzenie adaptogenów do codziennej diety i stylu życia może przynieść liczne korzyści zdrowotne. Jednak przed rozpoczęciem jakiejkolwiek kuracji ziołowej warto skonsultować się z lekarzem lub specjalistą z zakresu ziołolecznictwa, aby uniknąć ewentualnych interakcji z innymi lekami oraz wykluczyć przeciwwskazania.
Adaptogeny oferują naturalne wsparcie w zarządzaniu stresem i poprawie ogólnego zdrowia, co czyni je wartościowym dodatkiem do zdrowego stylu życia. Kombinacja adaptogenów, zdrowej diety, regularnej aktywności fizycznej i odpowiedniej ilości snu może przynieść optymalne efekty w poprawie kondycji fizycznej i psychicznej.